Ата-аналарға жауапкершілікті жасөспірімге қалай жеткізуге керектігі туралы
Сіз білуіңіз керек және қабылдауыңыз керек бірінші және ең маңызды нәрсе - жауапкершілікті балаңызға беру уақыты келді (жауапты мінез-құлықты ол үйден кеткеннен кейін емес, қазір үйрету керек). Есею үшін және толыққанды өмір сүру үшін жауапкершілікті өз мойнына алу керек.
Ата-аналар арналған бірнеше кеңестер:
1.Тәуекелге барып, жауапкершілікті балаға беру керек. Бірақ, 1-2 ретте бала үйренбейді, тәжірибе қажет. Жауапкершілікті тапсырған кезде нәтижені бірден сұрамаңыз және «Менсіз ештеңе жасай алмайсын», Саған қалай сенуге болады?...» деп айтпаныз. Егер ол бәрін өзі жасай алса, мен оған не үшін керекпін?" қажетсіз қорқыныш қосылуы мүмкін - бұл,өзімшілдік деп саналады.
2.Ұлы/қызы не үшін жауап беретіні туралы талқылау. Тіпті оны параққа жазу керек. Не істеу керектігін және қалай, қандай нәтиже алу керектігін айтыңыз. Сізден сұраған кезде көмектескен жөн. Сіздің міндетіңіз-жазалауды/сынауды емес, тең дәрежеде тыныш сөйлеуді үйрену.
Жасөспіріммен бірге оның жауапкершілік аймақтарын анықтаңыз
- Орындалуын бақылау (бірақ кедергісіз). Бақылаушы ретінде емес, дос ретінде. Міндеттеме орындалатын уақытты/шеңберді белгілеу маңызды.
- Көмек. Бірақ орнына емес, бірге жасау.
- Жауапкершілікті тәрбиелеу жұмысы жүйелі болуы керек
- Жауапкершілік пен мойынсұнушылықты шатастырмаңыз
- Оны тек онымен салыстырыңыз
- Тәуелсіздікке шақырыңыз
- Құқықтарды міндеттермен нығайту
Жасөспірімдермен "егер... , онда...». Мысал: Егер сен тамақ ішкеннен кейін ыдыс-аяқтың тазалығы үшін жауапкершілікті өз мойнына алсаң, Мен саған онға дейін жүруге рұқсат етемін деген құралым өте жақсы жұмыс істейді.
- Мысалда мәселені шешу жолын көрсетіңіз
- Жауапсыз мінез - құлық үшін Санкциялар енгізіңіз
Жаза емес, Санкциялар! Жасөспірім жауапсыздық келісімдерді бұзатынын білуі керек. Егер ата-аналар сенімін жоғалтса, "егер..., онда...", құралымы бұзылады. Міндеттер азаяды, бірақ құқықтар да азаяды. .
- Есіңізде болсын, маңызды мәселелер бойынша балаңызбен кеңескен жөн. Бұл оған басқа отбасы мүшелері сияқты маңызды екенін білуге мүмкіндік береді.
- Жасөспірімдердің негізгі міндеттерін білу маңызды:
1."Үйірдің" толық мүшесі болу
2.Қалай жеке тұлға болу керек
3.Тәртіпті қалай жақсы көруге болады
Ол үшін 3 пункті сақтау керек
- Қамқоршылық емес, назар аударыңыз:
1-мысалы: бала келеді және ол ештеңе айтпайынша/жасамайынша оны ешкім көрмейді
2-мысалы: бала келеді және оны көңілмен қарсы алу
Мысалы: бала келеді, оны тең келгендей– құрметпен және абыроймен қарсы алу.
- Сын емес, қолдау
Мысалы: бала қателесті, оған жауап ретінде: қоқан-лоқы,дөрекілік пайда болды-іске асырылмайтын қауіптер
Мысалы: бала қателесті, оған жауап ретінде:"сен оны өзің жеңе аласын. Мен саған көмектесе аламын, кеңес бере аламын. Сен жеңе аласын (яғни, балаға сенім ұялату қажет).
- Тәртіптеме-бәріне арналған тәртіп
Баламен бірге аптаның әр күнінің жоспары жасалады (минут сайын). Сіздің ұстанымыңыз кеңесші. Соңында сіз тіпті барлығының қолтаңбаларын қоя аласыз.
Алғашқы 3 аптада не жазылғанын еске түсіріңіз.
Ата-ананың мақсаты балаға қажет нәрсені жасау емес. Ол балаға таңдау еркіндігін беру, оның салдарын белгілеу және беру
Өз таңдауы үшін жауапкершілік алу мүмкіндігі.
Сіздің балаңыз сіздің жауапкершілікті оған беру фактісін түсінуі және жағдайға тек ол әсер ететінін сезінуі маңызды.
Оқуға ұсынылады: «Дети: границы, границы…», авторлар: Генри Клауд, Джон Таунсенд
«Ответственный ребенок» Вера Полозкованың балалар өлеңдері кітабы
Жауапкершілікті қалай беру керектігі туралы өлең!
папа заявил мне прямо:
— через час приедет
мама.
привезет тебе
дракона,
чтобы всех пугать
с балкона.
приберись, —
добавил строго, —
я пока
посплю немного.
я ответственный ребенок.
я на кухне в пять картонок
разложил карандаши —
вместо соды
и лапши.
постирал носочек
в кружке,
вымыл супом
все игрушки,
подогреть я пряник смог,
чтобы сладкий шел
дымок,
заварил в кастрюле
чаю, —
маму милую встречаю, —
щедро, пачку целиком.
полковра побрил станком.
вычистил зубною пастой
старый пылесос опасный.
феном пыль обдул
с картин.
(тихо — я тут
не один).
книжки все сложил я горкой.
вылил уксус (он прогорклый)
аккуратненько в окно.
стало классно.
как в кино!
думал я — какая жалость,
мама очень задержалась.
все остыло — пряник, чай.
мама, где ты?
приезжай
В. Полозкова.
